- οδοντιατρική
- Κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με τις παθήσεις των δοντιών και τη θεραπεία τους. Η ο. ασκούσαν με επιτηδειότητα στους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου· μερικές προθέσεις δοντιών καλής κατασκευής βρέθηκαν σε τάφους Φοινίκων και Ετρούσκων. Ιατρικά κείμενα της εποχής του Ιπποκράτη και του Γαληνού καθώς και, αργότερα, των Αράβων, ασχολούνται ευρέως με oδοντιατρικά θέματα, αλλά από τον Μεσαίωνα η ο. ασκούνταν από εμπειρικούς και τσαρλατάνους. Αυτοί συνεχίζουν να επικρατούν έως τον 18o αι., παρότι κατά τον 16o και 17o αι. πραγματοποιήθηκαν σημαντικές θεωρητικές και πρακτικές πρόοδοι επί των παθήσεων των δοντιών και του στόματος γενικότερα. Το 1700, στη Γαλλία, αναγνωρίστηκε επίσημα το επάγγελμα του χειρουργού οδοντίατρου, γεγονός που ακολουθήθηκε από την ίδρυση οδοντιατρικών σχολών και κατά συνέπεια από ταχεία πρόοδο κυρίως στο πρακτικό πεδίο, η οποία συνεχίστηκε τον επόμενο αιώνα στην Αμερική. Στους χειρούργους-οδοντίατρους οφείλονται, μεταξύ των άλλων, η τελειοποίηση των λαβίδων εξαγωγής, η κατασκευή προθέσεων από κομμεορητίνες, το τρύπανο, και, το σπουδαιότερο, οι πρώτες αναισθησίες δι’ εισπνοής αναισθητικών αερίων (Χόρας Ουέλς 1844, Ουίλιαμ Τόμας Γκρην Μόρτον 1846). Στα τέλη του 19ου αι. η ευρωπαϊκή ιατρική, αντιτιθέμενη στην υπερβολική ανάπτυξη της ο. από πρακτικής και μόνο πλευράς, έθεσε τις βάσεις της σύγχρονης οδοντιατρικής επιστήμης, στην πρόοδο της οποίας μεγάλη ήταν η συμβολή των σύγχρονων ανακαλύψεων της αντισηψίας, της ασηψίας, των ακτίνων Ρέντγκεν, της τοπικής αναισθησίας κ.ά. Σήμερα η ο. έχει εξελιχθεί σε πραγματική ιατρική ειδικότητα, που ασκείται από ειδικευμένους ιατρούς (οδοντίατροι), που ασχολούνται με όλες τις παθολογικές καταστάσεις των δοντιών και του στόματος (στοματολογία)· και αυτές ακόμα οι χειρουργικές επεμβάσεις στα γναθικά οστά ανήκουν στην οδοντιατρική.
Φυσικά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει συχνότερα η ο. είναι η διάγνωση και η θεραπεία των παθήσεων και της αισθητικής τους με προθετικές κατασκευές (πρόθεση). Γι’ αυτόν τον τελευταίο λόγο η ο. συνεργάζεται με ειδικευμένους τεχνικούς (οδοντοτεχνίτες), οι οποίοι κατασκευάζουν τις προθέσεις που σχεδιάζει ο γιατρός.
Η ο. περιλαμβάνει μερικούς κλάδους ιδιαίτερης εξειδίκευσης από τους οποίους αναφέρουμε την ορθοδοντική, η οποία ασχολείται με τις ανωμαλίες των δοντιών και των γναθικών οστών και με τις επιπτώσεις των ανωμαλιών αυτών επί της αισθητικής του προσώπου και κυρίως επί των λειτουργιών της μάσησης, της αναπνοής και της φωνής.
Η ορθοδοντική θεραπεία, που εφαρμόζεται κυρίως σε παιδιά, γίνεται με ειδικές συσκευές, που έχουν την ιδιότητα να κατευθύνουν την έκφυση των μόνιμων δοντιών, να μεταβάλλουν τη θέση τους και ενδεχομένως να ευνοούν την αρμονική ανάπτυξη του ουρανίσκου και της γνάθου.
Μαρτυρίες αναφέρουν ότι οδοντοτεχνικές μέθοδοι ήταν γνωστές στους Ετρούσκους, στους Αιγυπτίους, στους Ρωμαίους και σε άλλους. Μολονότι υπάρχουν λίγα σχετικά τεκμήρια, φαίνεται ότι η ο. σε υποτυπώδη μορφή, ήταν γνωστή από τα πανάρχαια χρόνια εξαιτίας της βασικής χρησιμότητας της. Η ο. περιοριζόταν επί χιλιετηρίδες μόνο σε εξαγωγές δοντιών με στοιχειώδη μέσα. Το 1738 κυκλοφόρησε από τον Γάλλο Φωσάρ το βιβλίο Ο χειρουργός-οδοντίατρος, το οποίο είναι πολύ διαφωτιστικό σε ό,τι αφορά τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν τότε οι οδοντίατροι στην Ευρώπη. Το βιβλίο αυτό περιέχει όλες τις γνώσεις της εποχής του, καθώς και τις βάσεις πολλών σύγχρονων τεχνικών μεθόδων, γι’ αυτό και ο Φωσάρ θεωρείται σήμερα ο πατέρας της σύγχρονης οδοντιατρικής, παρά το γεγονός ότι ουσιαστικά το βιβλίο του είναι ξεπερασμένο.
Υπερβολοειδής οδοντωτός τροχός.
Οδοντιατρείο με τα βασικά όργανα.
Dictionary of Greek. 2013.